حسن روحانی، رئیس پیشین جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگویی اعلام کرده است که در میانه «جنگ اقتصادی»، در سه مقطع، کار داشت به‌سمت صلح می‌رفت. 

پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده، در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۸ میلادی) از توافق هسته‌ای با ایران، اعمال بسیاری از تحریم‌های پیشین آن کشور که با توافق برجام لغو یا تعلیق شده بود، علیه جمهوری اسلامی ایران دوباره آغاز شد و علاوه‌بر آن، دولت ترامپ در کارزاری موسوم به «فشار حداکثری» تحریم‌های شدید دیگری نیز به آن‌ها افزود که تاثیر بسیار مخربی بر اقتصاد ایران داشت. از آن زمان تاکنون، جمهوری اسلامی ایران به‌نوعی در «جنگ اقتصادی» با ایالات متحده بوده است و مقام‌های جمهوری اسلامی به‌کرات این اصطلاح را در سخنان خود به‌کار می‌گیرند.

درباره همین دوره‌ که باعنوان «جنگ اقتصادی» شناخته می‌شود، در آخرین ماه‌های ریاست جمهوری حسن روحانی (بهار ۱۴۰۰) مجموعه‌ای گفت‌وگوها با او و اعضای کابینه‌اش انجام شده که در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ در کتابی باعنوان «بدون دود و آتش و خون» و عنوان فرعی ««گزارشی تحقیقی درباره اثرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران» منتشر شده است. 

درحالی‌که مذاکرات دولت اصولگرای ابراهیم رئیسی برای احیای برجام و تلاش‌ها برای پایان‌دادن به آن‌چه «جنگ اقتصادی» می‌خوانند، به ایستگاه پایانی خود نزدیک شده است، وب‌سایت خبری جماران، نزدیک به جناح اصلاح‌طلب در جمهوری اسلامی ایران، روز یکشنبه، ۱۳ شهریورماه، متن کامل گفت‌و‌گو با حسن روحانی را که با عنوان «ببخش و فراموش نکن» در یکی از بخش‌های آن کتاب آمده، باعنوان «ناگفته‌های مهم روحانی» منتشر کرد.   

روحانی: سه مقطع در میانه جنگ اقتصادی داشتیم که کار به سمت صلح می‌رفت

روحانی در بخشی از این گفت‌وگو مدعی شده است: «ما سه مقطع در میانه جنگ اقتصادی داشتیم که کار به‌سمت صلح می‌رفت. مقطع اول اروپایی‌ها با محوریت مکرون واسطه شدند. مقطع دوم میانجیگری ژاپن بود و مقطع سوم مربوط به سفر نیویورک است.»

او درمورد دو مقطع اول توضیح بیشتری نمی‌دهد، اما درباره مورد سوم، می‌افزاید زمانی که اعلام شد به نیویورک می‌رود (به‌منظور شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۳۹۸)، سران کشورهای ۱+۵ هم به آن‌جا آمدند و «واسطه‌گری رخ می‌داد که موضوع میان ایران و آمریکا حل شود». 

رئیس جمهوری پیشین ایران گفت: «همه‌چیز آماده مذاکرات مستقیم بود. طرف آمریکایی هم خیلی ابراز می‌کرد که ترامپ بی‌صبرانه علاقه‌مند به دیدار است. اما احساس کردم که یک‌جای کار به شدت لنگ می‌زند. ترامپ تاکید داشت که اول باید خبر دیدار را اعلام کنیم و بعد دیدار انجام شود. برای من روشن بود که ترامپ بازیگر است. او آدم عادی نبود. هر لحظه بازی می‌کرد. یک هنرپیشه قابل بود. نگران بودم که خبر دیدار را منتشر کند و بعد بازی را به‌هم بزند. ما می‌گفتیم که اول دیدار انجام شود و بعد خبرش منتشر شود و خلاصه کار به جایی رسید که گفتند دیدار انجام شود و وسط جلسه، خبرش هم اعلام شود. اما پیش از جلسه باز هم تیم ما به گفت‌وگو و مشورت مشغول شدند و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که با ترامپ امکان گفت‌وگوی برابر و صادقانه وجود ندارد. طرف‌های خارجی هم این را می‌دانستند.»

روحانی درنهایت می‌افزاید: «اگر جای ترامپ، اوباما رئیس جمهور بود، قطعا به آن جلسه می‌رفتم.»

براساس گزارش‌ها و آن‌چه در کتاب «بدون دود و آتش و خون» آمده است، «پس از این دوره زمانی، فشار تحریم‌ها بر ایران افزایش یافت».

رئیس جمهوری پیشین ایران در بخشی از سخنانش گفته است: «جنگ اقتصادی یعنی چه؟ یعنی اینکه اسرائیلی‌ها کشتی‌های ما را در دریای سرخ می‌زدند. قبل از این هیچ وقت پیش نیامده بود که نفتکش ایران زده شود ولی این برای اولین بار بود که از همه ابزارها استفاده می‌کردند که درآمدهای ارزی ایران به صفر برسد. می‌خواستند در ایران قحطی شود.»

البته در بخشی دیگر از همین گفت‌وگو، اشاره می‌کند که ترامپ چندین‌بار گفته بود «فروش نفت ایران را به صفر می‌‌رساند»، ولی «هیچ وقت این اتفاق رخ نداد».

پیشنهاد وزرا برای استعفای دسته‌جمعی پس از شروع «جنگ اقتصادی» ترامپ

حسن روحانی در بخش دیگری از این گفت‌وگو  اشاره می‌کند: «وقتی ترامپ جنگ اقتصادی را شروع کرد، اختلاف نظر اساسی در دولت وجود داشت که آیا با این وضعیت می‌توان کشور را اداره کرد یا نه؟» 

به گفته او، حتی عده‌ای از وزرا پیشنهاد «استعفای دسته‌جمعی» را داده‌اند و می‌گفتند: «در این وضعیت باید کسانی با تمام اختیارات بیایند و دولت را بگیرند وگرنه شرایط برای اداره کشور مساعد نیست.» 

رئیس جمهوری پیشین ایران می‌افزاید که در پاسخ به آن‌ها گفته است: «این رفتار را نامردی می‌دانم. وقتی ما برویم، رهبری تنها می‌شود.»

«پوتین گفت اگر شما از برجام خارج شده‌بودید، ترامپ نفس راحتی می‌کشید»

روحانی همچنین به این اشاره می‌کند که پس‌از خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران، «تصمیم اولیه این بود که ماهم بلافاصله از برجام خارج شویم». 

او می‌گوید: «همان روز جلسه اضطراری گذاشتیم. همان‌جا تصمیم شد که ۱۵ روز دیگر از برجام خارج شویم. بعد فکر کردیم با یک چشم برهم‌زدن، ۱۵ روز تمام می‌شود. آن شب اعلام کردیم که ما برای خروج از برجام چند هفته مهلت می‌دهیم.»‌

رئیس جمهوری پیشین ایران، در ادامه با خنده، گفته است:«چند هفته یعنی چند هفته؟ یعنی یک هفته تا ۱۰۰ هفته یا بیشتر. هنوز در همان چند هفته هستیم.»

روحانی در ادامه می‌گوید: «پوتین گفت که اگر شما از برجام خارج شده‌بودید، ترامپ نفس راحتی می‌کشید.»

روحانی: سه‌ قوه درمورد افزایش قیمت بنزین توافق کردیم، اما زمان اجرا «در کاسه ما گذاشتند»

روحانی درمورد ماجرای افزایش قیمت بنزین که در سال ۱۳۹۸ به اعتراض‌های مردمی منجر شد، با اشاره به برگزاری نشست سران قوا در این زمینه با اجازه رهبر جمهوری اسلامی و تصمیم‌گیری برای سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، گفت: «سه قوه در مورد اجرای این طرح توافق کردیم ولی وقتی زمان اجرا رسید، در کاسه ما گذاشتند.»

او با اشاره به اعتراض‌ها پس از اعلام افزایش قیمت بنزین، گفت: «غروب جمعه عده‌ای تصمیم گرفتند، دولت را زمین بزنند. بعدها افراد اصلی دستگیر شدند. بازجویی‌های آنها موجود است که می‌گویند از چه کسانی دستور گرفته‌ بودند.» 

در کتاب «بدون دود و آتش و خون» آمده: «تنها بخشی از حرف‌ها که روحانی ترجیح می‌دهد از آن عبور کند به همین بخش مربوط است.»